"Özgürlük Temalı Mahpus Karikatürleri... Duvarları Delen Çizgiler"
25 -31 Ocak 2020
Açılış: 25 Ocak Cumartesi saat13.00
Adres: Ankara Barosu Eğitim ve Kültür Merkezi. (ABEM)
Ihlamur Sokak. no: 1. Kızılay - Ankara
Hapishanelerde yaşanan hak ihlallerine dikkat çekmek, tecrit edilen mahpusların sesini duyurmak amacıyla onlarca hapishaneye girerek, halen tutuklu veya hükümlü olan ressam ve karikatüristlere ulaştık. Onlardan yaratıcılıklarını görünür kılacağımız projemize katılmalarını, “Özgürlük” temalı karikatürler çizmelerini istedik. OHAL’den sonra hapishanelerde sürgün ve sevkler hız kesmediğinden bazı karikatüristlere ulaşmada zorlandık. Taahhütlü mektuplarımız, fakslarımız hapishanelerde kayboldu, bazıları da “Görülmüştür – Kurumda yoktur” mührüyle geri döndü. Kimi zaman da hapishanelerde sık uygulanan “iletişim cezaları” nedeniyle sahibine verilmedi. Mahpus karikatüristlerle bağlantı kurmayı üstlenen sergimizin mimarı yazar Adil Okay, üç ay boyunca postane kapılarında mesai harcadı. Uzun uğraşlardan sonra ulaşabildiğimiz mahpuslardan 20’si çizdikleri özgün karikatürlerini bize yollayıp projemize katkı sundular. Tutuldukları hücrelerde yetersiz malzemeyle çalışarak üretilebileceğini gösterdiler.
Örneğin gazeteci ve ressam Zehra Doğan’ın, boyalı kalem, fırça, tuval gibi malzemelerin yasak olduğu Tarsus Kadın Hapishanesinde, regl kanını, sebze ve meyve artıklarını kullanarak boya yaptığını öğrendik. Cebrail Çakto adlı mahpus, davetimizi aldığını ama apar topar eşyalarını, resim yapmak için kullandığı araç gereçlerini alamadan sürgüne gönderildiğini, getirildiği Rize Kalkandere hapishanesinin kantininde de bu malzemelerin satılmadığını yazdı. Dönem dönem basında da yer alan, TBMM’sinde Soru Önergeleri’ne konu olan bu keyfi yasaklar saymakla bitmez.
Sonuç olarak tüm engellere rağmen elimizde sergi açacak bütünlükte, 70 adet karikatür birikti. İHD Şubelerinin ve HOMUR Çizerlerinin desteğiyle sergimizi Türkiye’nin birçok kentinde açtık. 25 Ocak’ta da Ankara Barosu’nun davetlisi olarak sergimizi Ankara ‘da açacağız.
Bu projede amacımız
- 2019 Yılı itibariyle hapishanelerde sayıları her geçen gün artan 280.000’den fazla tutuklu ve hükümlünün varlığını dışarıdakilere yeniden anımsatmak,
- İçerinin sesini, içeridekilerin rakam – istatistik olmadığını, dışarıdaki insanlara göstermek, duyurmak,
- Hapishane idarecilerinin “rehabilitasyon” yerine akıl almaz disiplin cezalarıyla, yasaklarla tecrit ettiği mahpus sanatçıların ruhsal sağalmalarına katkı sunmak,
- Hapishanelerde plastik sanatlarla ilgilenen mahpusları teşvik etmek. Kendilerini ifade olanağı sağlamak,
- Bazı hapishanelerde “Hapishane yönetmeliği - tüzük yok sayılarak” keyfi olarak konulan renkli kalem yasaklarına dikkat çekmek, en azından Türkiye’nin de imzaladığı (2006) Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin Cezaevi Kuralları’na uyulmasını sağlamak, Türkiye’deki 400’e yakın hapishanenin çok azında faaliyette olan “Sanat atölyeleri”nin işlevli hale getirilmesi için kamuoyu oluşturmaktır.
Görülmüştür Ekibi (www.gorulmustur.org)
- 6 gösterim